(Από συνέντευξη του σλοβένιου φιλόσοφου Σλάβοϊ Ζίζεκ στην γαλλική εφημερίδα "Λιμπερασιόν" το 2008)- Για τους φιλελεύθερους στοχαστές, καπιταλισμός και δημοκρατία παραμένουν έννοιες αχώριστες...
«Ναι, λέγεται συχνά κάτι τέτοιο, όμως στην Κίνα γεννιέται αυτή τη στιγμή ένας αυταρχικός καπιταλισμός. Αμερικανικό ή κινεζικό μοντέλο; Δεν μου αρέσει αυτό το δίλημμα. Γι' αυτό πρέπει να γίνουμε ουτοπιστές. Η υπερθέρμανση του πλανήτη θα μας οδηγήσει στην αποκατάσταση των μεγάλων συλλογικών αποφάσεων, αυτών που οι μεγάλοι αντιαυταρχικοί στοχαστές ισχυρίζονται πως οδηγούν αναγκαστικά σε γκουλάγκ. Ο Ουόλτερ Λίπμαν απέδειξε πως σε κανονικές εποχές και σε δημοκρατικά καθεστώτα, ο πληθυσμός δείχνει εμπιστοσύνη σε μια ελίτ που αποφασίζει. Ο λαός είναι σαν το βασιλιά που υπογράφει παθητικά χωρίς να διαβάζει. Ομως σε περιόδους κρίσης, αυτή η εμπιστοσύνη αίρεται. Η θέση μου είναι η εξής: υπάρχουν καταστάσεις όπου η δημοκρατία δεν λειτουργεί ή που χάνει την ουσία της και πρέπει να επινοήσουμε εκ νέου τρόπους λαϊκών κινητοποιήσεων.
- Εξού και το εγκώμιό σας για τον Ροβεσπιέρο...
«Η τρομοκρατία δεν περιορίζεται στον Ροβεσπιέρο. Πρέπει να υπενθυμίσουμε πως τα περισσότερα κεφάλια έπεσαν μετά το θάνατό του. Εξάλλου, εκείνος είχε κόψει κεφάλια πλουσίων... Αυτό που με ενδιαφέρει στην περίπτωσή του είναι αυτό που ο Βάλτερ Μπένγαμιν ονομάζει «θεϊκή βία», η οποία συνοδεύει τις λαϊκές εκρήξεις. Δεν μου αρέσει η σωματική βία, τη φοβάμαι, αλλά δεν είμαι πρόθυμος να αρνηθώ αυτή την παράδοση. Αυτό δεν σημαίνει πάντα βία πάνω σε άλλους ανθρώπους. Ο Γκάντι, παραδείγματος χάριν, δεν αρκέστηκε μόνο στην οργάνωση διαδηλώσεων, αλλά και στα μποϊκοτάζ. Η στήριξη των αποκλεισμένων, η προστασία του περιβάλλοντος περνούν από νέες μορφές πίεσης, μορφές βίας. Βία για να φοβίζεις τον καπιταλισμό, όχι για να τον σκοτώσεις αλλά για να αλλάξεις κάτι. Διαφορετικά κινδυνεύουμε να προχωρήσουμε σε μια πιο μεγάλη βία, μια φανατική βία, σε ένα νέο αυταρχισμό.
- Στην περίπτωση της «λαϊκής βίας», ένας διανοούμενος μπορεί να κάνει κάτι;
«Ναι, μπορεί να προειδοποιήσει για τις καταστροφικές μορφές της. Να κάνει να δουν τα πράγματα με διαφορετικό τρόπο. Ο Ντελέζ έλεγε πως αν υπάρχουν λάθος απαντήσεις, υπάρχουν επίσης και λάθος ερωτήσεις. Ενα συμβούλιο φιλοσόφων δεν μπορεί να καταστρώσει ένα σχέδιο για να κινητοποιήσει τις μάζες. Ομως μπορούμε να ρίξουμε ιδέες και ίσως κάποια από αυτές να υιοθετηθεί. Οι εξεγέρσεις στα προάστια της Γαλλίας ξέσπασαν λόγω μιας μη διατυπωμένης σε σκέψη δυσαρέσκειας. Αυτό είναι τραγωδία.
- Οι αριστεροί σας φίλοι έχουν τις ίδιες απόψεις με τις δικές σας;
«Αυτό που ισχύει, κυρίως στις ΗΠΑ, είναι ένας φιλελεύθερος ανεκτικός αριστερισμός, σύμφωνα με τον οποίο η παραμικρή νύξη, η σχετική με την έννοια της αλήθειας είναι ήδη αυταρχική, και ο οποίος πρέπει να σέβεται την ιστορία του καθενός. Για τον φιλόσοφο Ρίτσαρντ Ρόρτι, αυτό που προσδιορίζει τον άνθρωπο είναι η οδύνη του και η ικανότητά του να την αφηγείται. Θεωρώ πολύ θλιβερή αυτή την Αριστερά της μνησικακίας και της αδυναμίας».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου