Σκέπτομαι τελευταία, και μάλιστα σοκάρομαι τρομερά, ότι όσα κάνουμε εμείς στο όνομα της εκπαίδευσης -και αυτό το «εμείς» το εννοώ με την ευρύτερη έννοια- είναι ασφαλώς σε συντριπτικό βαθμό ολέθρια για το πνεύμα, τον χαρακτήρα και την προσωπικότητα των νέων ανθρώπων. Θεωρώ ότι η βλάβη που προξενούμε προχωρεί πολύ πιο βαθιά από τις κακές στρατηγικές διανοητικές μεθόδους που έχω περιγράψει στο βιβλίο μου «Γιατί αποτυγχάνουν τα παιδιά». Είναι βέβαια κάτι διανοητικό, όμως κάτι περισσότερο από αυτό. Στην Μεγάλη Βρετανία ζει κάποιος για τον οποίο ίσως αρκετοί από εσάς έχετε ήδη ακούσει. Λέγεται Ρόναλντ Νταίηβιντ Λαινγκ και είναι ψυχίατρος, ειδικός –όσο μπορεί να είναι κανείς- στον τομέα της σχιζοφρένειας. Έγραψε ένα βιβλίο με τίτλο «Η πολιτική της εμπειρίας», το οποίο διάβασα πρόσφατα και έμεινα άναυδος. Ο Λαινγκ τόνισε κάτι που εγώ, αγνοώντας τα περί θεραπειών ψυχοπαθών, δεν ήξερα ή δεν είχα ποτέ μου σκεφθεί. Έλεγε ότι η θεραπεία των ανθρώπων που τους έχουμε κολλήσει την ετικέτα «σχιζοφρενής» κατά κανόνα βασίζεται αποκλειστικά στην –σύμφωνα με τα ίδια του τα λόγια- «αναπήρωση της εμπειρίας τους». Τι εννοεί τώρα με αυτό; Εννοεί ότι εμείς, οι αυτοαποκαλούμενοι «υγιείς», λέμε στους σχιζοφρενείς, τους οποίους εμείς πάλι αποκαλούμε «αρρώστους»: «ο τρόπος που ΕΣΕΙΣ αντιλαμβάνεστε τον κόσμο, ο τρόπος που ΕΣΕΙΣ νοιώθετε, ο τρόπος που ΕΣΕΙΣ αντιδράτε σε αυτόν, ο τρόπος που ΕΣΕΙΣ επικοινωνείτε, είναι λανθασμένος, άρρωστος, τρελός. Πρέπει να μάθετε να βλέπετε τα πράγματα όπως ΕΜΕΙΣ και να αντιδράτε σε αυτά όπως ΕΜΕΙΣ και μόνο όταν το κάνετε αυτό θα θεωρείστε υγιείς και σωστοί και θα σας επιτρέψουμε να βγείτε από το ψυχιατρείο». Φυσικά με αυτούς τους όρους δεν τους αφήνουν ελεύθερους, γιατί δεν θεραπεύονται ποτέ.
Αυτή καθαυτή η πιο πάνω διαπίστωση, η μεταχείριση του συνανθρώπου με έναν τέτοιον τρόπο, είναι το πιο ολέθριο από όλα. Διάβασα λοιπόν το βιβλίο με ένα ρίγος, όπως θα ΄λεγαν οι Γάλλοι, με μια ανατριχίλα τρόμου, γιατί είδα ξαφνικά κάτι που μέχρι τότε ούτε καν είχε περάσει έστω και φευγαλέα από το μυαλό μου, ότι δηλαδή η συμπεριφορά μας προς τα μικρά παιδιά, ακόμα και πριν από το σχολείο –και αυτή συνεχίζεται και στο σπίτι- ουσιαστικά αχρηστεύει την εμπειρία τους. Οι ενέργειές μας στο σχολείο, αντίθετα από τα ωραία μας κηρύγματα, λένε στα παιδιά: «Η εμπειρία ΣΑΣ, η σκέψη ΣΑΣ, οι ελπίδες ΣΑΣ, οι επιθυμίες ΣΑΣ, τα ενδιαφέροντά ΣΑΣ, δεν αξίζουν τίποτε. Αυτό που αξίζει είναι το ΔΙΚΟ ΜΑΣ ενδιαφέρον, η ΔΙΚΗ ΜΑΣ φροντίδα και οι ΔΙΚΕΣ ΜΑΣ αποφάσεις για το τι πρέπει να μάθετε».
Αυτό, καθώς το εξετάζω περισσότερο, είναι ένα είδος πνευματικής λοβοτομής. Ο άνθρωπος που μπορεί να αναπτυχθεί μέσα από αυτήν την διαδικασία, διατηρώντας ένα ελάχιστο αίσθημα προσωπικής ελευθερίας, αυτοεκτίμησης, αυτοσεβασμού, αξιοπρέπειας και αξίας, είναι τελικά ένας άνθρωπος πραγματικά σπουδαίος!
Πηγή: John Caldwell Holt, «Τhe Underachieving School», Νέα Υόρκη, 1970
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου